Rau muống (Ipomoea aquatica) là loại rau quen thuộc trong bữa ăn của người Việt, được trồng phổ biến ở cả môi trường đất và nước. Trong đó, phương pháp trồng rau muống nước bằng cành (giâm cành) được nhiều bà con nông dân và hộ gia đình ưa chuộng nhờ tính đơn giản, hiệu quả và thời gian thu hoạch nhanh. Bài viết này sẽ cung cấp một quy trình kỹ thuật toàn diện, mang tính thực tiễn cao, giúp bà con đạt được năng suất tối ưu.
Tổng quan về cây Rau Muống Nước
Rau muống nước là loại cây thân thảo, bò trên mặt nước hoặc đất ẩm. Thân cây rỗng, dày, có màu xanh hoặc hơi tía, đặc điểm nổi bật là khả năng ra rễ phụ từ các đốt thân khi tiếp xúc với môi trường ẩm. Chính đặc tính này là cơ sở khoa học cho phương pháp giâm cành.
So với rau muống cạn (trồng trên cạn bằng hạt), rau muống nước thường có thân to hơn, giòn, ngọt và ít chát hơn. Chúng phát triển mạnh mẽ trong điều kiện khí hậu nóng ẩm, nhiều ánh sáng và nguồn nước dồi dào, rất phù hợp với điều kiện tự nhiên tại Việt Nam.
Ưu và nhược điểm của phương pháp trồng bằng cành
Ưu điểm
- Tiết kiệm chi phí: Tận dụng được nguồn giống từ vụ trước hoặc từ các mớ rau mua về, không tốn chi phí mua hạt giống.
- Thời gian sinh trưởng ngắn: Cây bỏ qua giai đoạn nảy mầm, phát triển thẳng từ thân nên rút ngắn thời gian từ lúc trồng đến khi thu hoạch lứa đầu tiên.
- Giữ nguyên đặc tính cây mẹ: Đảm bảo 100% cây con có đặc tính (thân to, giòn, ngọt, năng suất cao) của cây mẹ đã được chọn lọc.
- Tỷ lệ sống cao: Rau muống rất dễ ra rễ từ đốt, nên tỷ lệ cành giâm sống thành công gần như tuyệt đối nếu tuân thủ đúng kỹ thuật.
Nhược điểm
- Dễ lây lan mầm bệnh: Nếu cành giống được lấy từ cây mẹ bị nhiễm bệnh thì cả ruộng rau mới cũng sẽ bị nhiễm bệnh.
- Thoái hóa giống: Sau nhiều vụ nhân giống vô tính liên tục (5-7 vụ), cây có thể bị thoái hóa, biểu hiện qua việc thân nhỏ lại, năng suất giảm, dễ nhiễm sâu bệnh hơn.
Quy trình kỹ thuật trồng rau muống nước bằng cành
Để đảm bảo thành công, bà con cần tuân thủ quy trình gồm các bước chuẩn bị và thực hiện như sau:
Bước 1: Lựa chọn và xử lý cành giống
Đây là bước quan trọng nhất quyết định chất lượng của cả vụ mùa. Cành giống cần đạt các tiêu chuẩn sau:
- Độ tuổi cành: Chọn cành "bánh tẻ", không quá non cũng không quá già. Cành non dễ bị thối úng, cành già khó ra rễ và phát triển chậm. Cành bánh tẻ có màu xanh đậm, cứng cáp, các đốt không quá thưa hoặc quá dày.
- Chất lượng cây mẹ: Lấy cành từ những cây mẹ khỏe mạnh, không có dấu hiệu sâu bệnh, thân mập, lá xanh tốt.
- Kích thước: Cắt cành thành từng đoạn dài từ 20-25 cm, mỗi đoạn chứa ít nhất 3-5 đốt thân.
- Xử lý: Dùng dao sắc cắt vát các đoạn cành. Tuốt bỏ gần hết lá, chỉ để lại 2-3 lá non ở phần ngọn để hạn chế tối đa sự thoát hơi nước, giúp cành tập trung dinh dưỡng cho việc ra rễ.
Bước 2: Chuẩn bị môi trường trồng
Tùy vào điều kiện, bà con có thể chọn trồng trên đất ẩm hoặc trồng trực tiếp trên mặt nước.
Đối với trồng trên đất (ruộng, luống, thùng xốp)
- Làm đất: Đất trồng cần được cày bừa kỹ, dọn sạch cỏ dại và tàn dư thực vật từ vụ trước. Đất phù hợp nhất là đất thịt nhẹ, đất phù sa hoặc đất bùn ao có độ pH từ 5.5 - 6.5.
- Bón lót: Trước khi trồng khoảng 7-10 ngày, tiến hành bón lót để cung cấp dinh dưỡng ban đầu. Sử dụng phân chuồng đã ủ hoai mục (liều lượng 1.5-2 tấn/1000m²) hoặc phân hữu cơ vi sinh (25-30 kg/1000m²). Rải đều phân và trộn kỹ vào lớp đất mặt.
- Tạo luống và giữ ẩm: Lên luống rộng 1.2-1.5m, cao 15-20cm. Dẫn nước vào ruộng/luống sao cho mặt đất luôn trong trạng thái sền sệt, ngập xăm xắp khoảng 2-3 cm.
Đối với trồng trên mặt nước (ao, hồ, bè thủy canh)
Đây là mô hình cho năng suất rất cao. Cần chuẩn bị các bè nổi bằng tre, nứa hoặc khung nhựa có căng lưới. Đặt một lớp bùn ao hoặc hỗn hợp đất và phân chuồng lên trên bè dày khoảng 5-7 cm để làm giá thể ban đầu cho cành giâm.
Bước 3: Tiến hành giâm cành
- Mật độ: Cắm cành giâm xuống lớp đất bùn theo hàng, hàng cách hàng 15cm, cây cách cây 10cm.
- Kỹ thuật cắm: Cắm cành nghiêng một góc khoảng 45 độ so với mặt đất. Vùi sâu 2-3 đốt thân xuống dưới lớp đất ẩm. Việc cắm nghiêng giúp tăng diện tích tiếp xúc của thân với đất, kích thích cây ra rễ ở nhiều đốt hơn.
- Tưới nước: Ngay sau khi giâm, tưới phun sương nhẹ để cành và đất tiếp xúc tốt với nhau. Duy trì mực nước ổn định trong những ngày tiếp theo.
Chăm sóc rau muống nước để tối ưu năng suất
Quản lý nước tưới
Rau muống nước là cây ưa nước, do đó phải luôn đảm bảo ruộng đủ ẩm hoặc ngập nước. Luôn duy trì mực nước trong ruộng ở mức 5-7 cm khi cây đã bén rễ và phát triển. Nước tưới cần sạch, không bị ô nhiễm hóa chất hay kim loại nặng.
Bón phân (Bón thúc)
Rau muống có tốc độ sinh trưởng nhanh và thu hoạch liên tục nên cần được bổ sung dinh dưỡng thường xuyên.
- Lần 1: Khoảng 10-12 ngày sau khi giâm, khi cây đã ra rễ và lá non mới. Sử dụng phân bón giàu đạm như đạm ure pha loãng (tỷ lệ 1-1.5kg/1000m²) hoặc các loại phân bón hữu cơ dạng lỏng như dịch trùn quế, nước ngâm phân cá, phân đậu tương...
- Các lần tiếp theo: Sau mỗi lứa thu hoạch (khoảng 7-10 ngày), tiến hành bón thúc một đợt để cây nhanh chóng phục hồi và ra đợt chồi mới. Có thể xen kẽ giữa phân bón vô cơ và hữu cơ để đảm bảo đất không bị chai hóa và rau có chất lượng tốt.
Lưu ý: Ngưng sử dụng phân bón hóa học ít nhất 7-10 ngày trước khi thu hoạch để đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng.
Phòng trừ sâu bệnh hại thường gặp
Áp dụng các biện pháp quản lý dịch hại tổng hợp (IPM) để hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật.
- Sâu hại chính: Sâu khoang, sâu xanh, rầy, rệp. Biện pháp phòng trừ là vệ sinh đồng ruộng, ngắt bỏ lá bị hại. Khi mật độ sâu cao, ưu tiên sử dụng các loại thuốc sinh học (có nguồn gốc từ vi khuẩn, nấm, thảo mộc) như các chế phẩm chứa Bt, Abamectin, Neem oil.
- Bệnh hại chính: Bệnh gỉ trắng, bệnh đốm lá. Nguyên nhân chủ yếu do nấm gây ra trong điều kiện thời tiết ẩm ướt. Phòng bệnh bằng cách trồng với mật độ hợp lý để ruộng thông thoáng, bón phân cân đối, tránh bón thừa đạm. Khi bệnh xuất hiện, loại bỏ ngay các lá, cây bị bệnh và có thể sử dụng các loại thuốc gốc đồng để phun phòng trừ.
Thu hoạch và tái canh
Thu hoạch
- Thời điểm: Khi rau cao khoảng 30-40 cm, có thể tiến hành thu hoạch lứa đầu tiên (thường sau 20-25 ngày trồng).
- Cách thu hoạch: Dùng dao hoặc liềm sắc cắt ngang thân cây, cách mặt đất/mặt nước khoảng 3-4 cm. Chừa lại gốc để cây tiếp tục nảy chồi mới cho các lứa thu hoạch tiếp theo.
- Chu kỳ: Một chu kỳ trồng có thể cho thu hoạch từ 4-6 lứa, mỗi lứa cách nhau 10-15 ngày tùy vào điều kiện chăm sóc.
Tái canh
Sau khoảng 5-6 lứa thu hoạch, cây sẽ có dấu hiệu già cỗi, năng suất giảm. Lúc này, bà con nên tiến hành cải tạo lại ruộng, cày xới, bón vôi, phơi ải và bắt đầu một vụ mới bằng những cành giống khỏe mạnh để đảm bảo năng suất luôn ở mức cao nhất.
Xem thêm:
- VÌ SAO SẦU RIÊNG BỊ NỨT THÂN XÌ MỦ NHIỀU VÀO MÙA MƯA ?
- RỤNG TRÁI NON Ở SẦU RIÊNG, NGUYÊN NHÂN VÀ CÁCH KHẮC PHỤC
- MỘT SỐ LƯU Ý CẦN LÀM TRƯỚC KHI BÔNG CHUẨN BỊ XẢ NHỤY
HLC vinh hạnh là nhà cung cấp tin cậy các sản phẩm chế phẩm nông nghiệp theo hướng hữu cơ, sinh học. Mời quý Khách hàng liên hệ thông tin sau để đội ngũ HLC có thể nhanh chóng hỗ trợ:
– Website: hlc.net.vn
CN Miền Bắc: 268 Vũ Hữu, Thanh Xuân, Hà Nội.
CN Miền Nam: Phường Thạnh Lộc, Quận 12, TP Hồ Chí Minh
Fanpage: Phân bón HLC
– Zalo: 0326718282
_1406152437.webp)
