1. Nhận dạng sâu đục quả trên cây có múi

- Theo nhiều nghiên cứu về sâu đục quả trên cây có múi cho biết: Hiện nay có hai loài gây hại phổ biến là sâu đục vỏ quả (Prays citri Milliere) và sâu đục quả (Citripestes sagittiferlla Moore).
Bà con nông dân rất dễ nhầm lẫn giữa con sâu đục vỏ bưởi và sâu đục trái bưởi. Thực chất, sâu đục trái nguy hiểm hơn sâu đục vỏ nhiều lần. Vì sâu đục vỏ chỉ đi vào phần vỏ, nằm ở đó chứ không đi sâu vào phần ruột, còn sâu đục trái tấn công trái từ nhỏ cho đến bắt đầu thu hoạch, làm thối rửa cùi trắng của trái bưởi, cam, quýt, hư phần cơm bên trong và trái không ăn được.

- Sâu đục vỏ quả:
Trưởng thành có kích thước rất nhỏ, màu xám, chiều dài sải cách khoảng 8 mm. Rau đầu thẳng, xếp trên lưng khi đậ. Trứng hình tròn, được đẻ trên vỏ quả; trứng mới đẻ có màu trắng trong hơi giống tinh dầu nằm ở vỏ quả. Ấu trùng có màu xanh ngọc, mỗi đốt bụng có một băng ngang màu đỏ quanh thân.

- Sâu đục quả:
Con trưởng thành có kích thước từ 10 – 12 mm, thân mảnh, màu nâu đậm đến xám nâu. Trên cánh có những vệt màu đậm dọc theo gân cánh, khi đậu đầu hơi nhô cao hơn thân và có hai râu đầu mảnh sợi chỉ, cong hình chữ C ngược về phía trước. Trứng hình bầu dục, mới đẻ có màu trắng đục, sắp nở có màu cam đỏ. Trứng có hình vảy cá hơi phồng. Sâu non mới nở có màu vàng can, sâu càng lớn có màu đậm hơn, sâu đẫy sức dài từ 20 – 22 mm, màu đỏ nâu và chuyến ang màu nâu xanh khi đẩy sức. Nhộng nằm trong đất, màu nâu đậm, dài từ 12 – 14 mm.

Loại sâu này xuất hiện một phần cũng do tập quán canh tác của nông dân, mỗi loài côn trùng đều có vòng đời phát triển và tự tiêu diệt. Nếu không có thức ăn trong một thời gian đủ dài thì ấu trùng của chúng sẽ mất dần do con ngài trưởng thành không đủ thức ăn để sinh sản. Thế nhưng, người nông dân để trái quanh năm, không thu hoạch dứt điểm, phơi vườn, chấm dứt vòng đời sinh sản và phát triển của các loại sâu hại trái. Mặt khác, trong lúc để trái thu hoạch liên tục, nông dân phun xịt thuốc trừ bệnh, kháng nấm đã vô tình diệt đi những loài thiên địch có lợi cho cây ăn trái, làm cho sâu bệnh không còn đối tượng tiêu diệt chúng, chúng có thể phát triển mạnh và lây lan với tốc độ nhanh hơn do thuận lợi trong sinh sản.

2. Cách nhận biết sâu đục quả gây hại trên cây có múi:

- Đối với sâu đục vỏ quả: Loài này chủ yếu gây hại trên cây bưởi. Gây hại từ giai đoạn quả non đến quả chín. Trên vỏ quả xuất hiện những nốt u sần. Nếu gây hại năng sẽ gây rụng quả. Sâu đục vỏ quả gây hại chính ở phần vỏ quả, không gây hại phần thịt quả nên làm quả giảm giá trị thương phẩm.

- Loài sâu đục quả: Sâu non sau khi nở đục vào phân vỏ quả, mỗi vết đục có 1 con, lỗ đục thường thấy phân sâu đùn ra rất dễ nhận diện. Lỗ đục tạo điều kiện cho việc sâm nhiễm của các loại nấm bệnh hại khác. Sâu càng trưởng thành đục vào trong ăn phần thịt quả. Loài sâu này gây gai từ giai đoạn quả nhỏ đến khi quả lớn, gây hại nặng làm quả rụng, thối, … Làm giảm năng suất và chất lượng.

3. Phương thức loại bỏ sâu đục quả hại cây có múi:
Sâu đục quả cây có múi là các loài sâu hại rất khó phòng trừ vì đa số nông dân chỉ phát hiện khi chúng đã đục vào quả tạo những u sần trên vỏ, giai đoạn này phun thuốc phòng trừ không hiệu quả. Do đó, ở những vùng cây có múi bị nhiễm sâu đục quả nên áp dụng biện pháp quản lý dịch hại tổng hợp (IPM):

- Tỉa cành tạo tán sau khi thu hoạch để vườn thông thoáng, kết hợp với việc bón phân vun đất để diệt nhộng. 
- Thăm đồng thường xuyên để phát hiện thời gian trưởng thành sâu đục quả bắt đầu đẻ trứng hoặc giai đoạn sâu mới gây hại khi quả vừa hình thành.
- Thu gom những quả bị nhiễm còn trên cây và quả đã rụng xuống đất ngâm trong nước vôi nồng độ 1% ít nhất 24 giờ để diệt sâu non.
- Bao quả là biện pháp có hiệu quả cao nhất đối với sâu đục quả: bao quả khi quả to bằng quả chanh, nếu bao muộn vẫn bị sâu đục quả hại; sử dụng vải màn lưới làm túi bao trái cho hiệu quả cao. 
- Phòng trừ bằng thuốc BVTV: Có thể tạm thời sử dụng thuốc gốc Phenthoate (Dimephenthoate) hoặc Fenvalerate để phun trừ; thuốc BVTV phải sử dụng theo nguyên tắc 4 đúng và đảm bảo thời gian cách ly theo chỉ dẫn trên bao bì thuốc. Phun trừ ở giai đoạn trước nở hoa và giai đoạn quả non

- Trước khi phun thuốc, nên thu gom tất cả các trái bị sâu đục rụng xuống đất hay còn trên cây, sau đó đem tiêu hủy bằng cách đào hố chôn hoặc cho vào bao nylon buộc kín lại để diệt sâu còn ở bên trong trái.

* Bảo vệ thiên địch

Kiến vàng được xem là thiên địch của nhiều loài sâu hại trên cây có múi, loài kiến này sẽ ăn trứng, sâu và tấn công bướm. Do vậy, cần tạo điều kiện cho kiến vàng phát triển trong vườn cây có múi, có biện pháp bảo vệ kiến khi phun thuốc trừ sâu.

Nguyên tắc trong phòng trừ côn trùng có hại nói chung, sâu đục trái nói riêng là phải áp dụng biện pháp tổng hợp; phòng trừ mang tính đồng loạt trong từng khu vực để hạn chế sự tái nhiễm, hay bộc phát các dịch hại thứ yếu.

Nguồn: admin tổng hợp.