Đặc điểm cây Chanh không hạt là sinh trưởng và phát triển khỏe, cây có thể mọc cao đến 6 m, khi trưởng thành thân cây không có gai, có tán lá tròn, trái chùm, to và có vỏ mỏng, không hạt, nhiều nước, vị chua, có mùi thơm,… Ưu điểm lớn nhất của Chanh không hạt là cho trái quanh năm, nên còn gọi là chanh tứ quý, năng suất quả có thể đạt từ 150 – 200 kg/năm/cây, quả to với 5 – 7 quả/kg. Bên cạnh đó, chanh không hạt còn có sức kháng bệnh rất mạnh, tỷ lệ nhiễm bệnh vàng lá gân xanh (Greening) thấp hơn nhiều so với các loại cây có múi khác.

Mặc dù là đối tượng ít bị nhiễm các loại sâu bệnh. Tuy nhiên, vẫn có một số đối tượng gây hại, nếu không kịp thời phòng trừ sẽ ảnh hưởng lớn sự sinh trưởng, phát triển và năng suất chất lượng cây Chanh không hạt.

Rầy chổng cánh:



Rầy thường xuất hiện trên cây trồng khi có chồi non, nếu ký chủ chính không có chồi non thì rầy di chuyển sang các ký chủ phụ như nguyệt quế, cần thăng… để duy trì mật độ. Chúng tạo mật độ cao vào đầu mùa mưa (từ tháng 2 - 5 và từ tháng 7 - 12 trong năm) là lúc cây ra lá non và trỗ hoa.

Rầy chồng cánh: là đối tượng trung gian truyền bệnh vàng lá greening, để phòng trừ, phải thường xuyên cắt tỉa cành tạo tán tạo sự thông thoáng, bón phân đúng quy trình để cây ra lộc tập trung, vào các thời điểm cây ra lộc non nên sử dụng các thuốc ApplauMIPC 25% BTM, Admine 50ND,Bassan 50ND,Trebon 10ND, Actara 25WG....

Sâu Vẽ bùa (Phyllocnistic citrella):



Sâu non mới nở thường đục chui qua lớp biểu bì của lá để ăn phần nhu mô của lá tạo thành đường hầm ngoằn ngoèo dưới lớp biểu bì; phía sau là đường phân thải ra của sâu như sợi chỉ, lớp biểu bì có thể bị bong ra hoặc trông giống như nhầy ốc sên. Đường đục của sâu vẽ bùa dài và lớn dần theo sức lớn của sâu. Khi đẫy sức, sâu non đục ra mép lá, hoá nhộng tại mép lá gần gân lá,  chỗ lá bị quăn bằng cách dùng tơ gấp lại để che tổ kén.

Khi sâu gây hại, lá nhỏ, dị dạng ảnh hưởng đến sự phát triển của chồi non. Hoa và trái có thể bị rụng khi cây bị gây hại nặng. Ở giai đoạn cây con nếu bị gây hại thường xuyên cây sẽ kém phát triển và có tán nhỏ hơn bình thường. Sâu vẽ bùa gây hại quanh năm, tập trung nhiều vào các đợt ra đọt non trong mùa khô. Nhiệt độ thích hợp cho sâu vẽ bùa phát sinh gây hại là 23 – 29 0C, ẩm độ 85 - 90%.

Đối với sâu vẽ bùa thì phòng là biện pháp hiệu quả hơn cả, vì khi bị hại thì cây còi cọc, chậm phát triển, để phòng sâu vẽ bùa cần điều kiện để cây ra lộc tập trung, khi lộc dài 1-2cm thì tiến hành sử dụng một số các loại thuốc sau để phun phòng: BIO PLUS HLC, Thảo Mộc Trừ Sâu HLC hoặc SUPER BIO HLC 01 vừa hiệu quả vừa an toàn. (Phun kép 2 lần cách nhau 5-7 ngày, nên kết hợp cùng phân bón lá hữu cơ HLC 16 để thúc lộc phát triển nhanh).

Nhện đỏ

Ấu trùng và thành trùng đều gây hại. Cần sử dụng thuốc BIO PLUS HLC, Thảo Mộc Trừ Sâu HLC hoặc SUPER BIO HLC 01, mật độ nhện đỏ cao bà con có thể sử dụng hoạt chất Abamectin phun liên tiếp 2-3 lần để phòng trừ.



Sâu đục vỏ trái: 

Trong điều kiện tự nhiên, trứng được đẻ trên bông và trái non. Sau khi nở, ấu trùng đục vào trong phần vỏ của trái, ăn phá phần vỏ trái. Sâu xâm nhiễm gây hại từ khi quả còn rất nhỏ, vết đục tạo nên những u sần trên quả, nếu bị nặng quả sẽ rụng. Nếu sâu đục quả gây hại muộn, quả không rụng nhưng bị biến dạng bởi những u sần làm giảm giá trị thương phẩm. Sâu gây hại nhiều giai đoạn quả non, quả có vỏ dày như bưởi, cam sành, cam mật nhưng gây hại phổ biến nhất là trên cây bưởi. Chúng chỉ gây hại ở lớp vỏ quả, không hại phần thịt quả (múi, tép bưởi).

Sâu xanh Bướm phượng: 

Gây hại rất phổ biến, sâu non ăn rải rác trên lá non, búp non làm cho lá bị khuyết, ảnh hưởng đến quang hợp của cây.Bướm phượng chỉ hoạt động ban ngày, hút mật hoa. Chúng thường giao phối vào buổi sáng, đẻ trứng trong cùng ngày hoặc vào ngày hôm sau. Trứng đẻ rải rác từng quả vào các đọt và lá non, thời gian trứng 3- 7 ngày. Hàng năm sâu non xuất hiện và gây hại trên vườn chanh từ tháng 4 đến tháng 9, thông thường sâu xanh bướm phượng thường xuất hiện cùng thời điểm với sâu vẽ bùa, là đố tượng gây hại mạnh nhưng dễ phòng trừ, biện pháp phòng trừ là bắt trứng, sâu non hoặc dùng các loại thuốc hóa học tương tự như Sâu vẽ bùa để phòng trừ.
         
Đối với bệnh hại, cây Chanh không hạt thường mắc một trong năm loại bệnh phổ biến sau:

Loét vi khuẩn Xanthomonas campestris: 

Là bệnh phổ biến trên cây có múi, nhưng so với cây cam thì cây Chanh không hạt ít bị nhiễm bệnh hơn, bệnh bị nhiều vào mùa mưa, ẩm độ cao, ánh sáng yếu; bệnh thường xuất hiện trên lá làm rụng lá. Đôi khi bệnh xuất hiện trên thân non làm khô cành và chết ngọn. Ban đầu vết bệnh là những đốm chấm nhỏ màu vàng trong, sau đó đậm dần rồi hoá nâu, gồ ghề trên bề mặt. Xung quanh vết bệnh có 1 quầng vàng rõ rệt, các vết bệnh có thể rời rạc hoặc kết dính lại tạo thành một mảng lớn trên bề mặt lá. Kích thước của vết bệnh thay đổi tùy theo mức độ mẫn cảm của giống. Bệnh phát triển mạnh trong mùa mưa, ẩm độ cao, tốc độ lây lan khá nhanh qua nước mưa, nước tưới….

Để phòng trừ cần cắt tỉa thường xuyên để tạo sự thông thoáng, nên phun sớm khi chớm bị bằng cặp đôi Nano bạc đồng & Nano đồng oxyclorua HLC.



Bệnh ghẻ sẹo:

Bệnh gây hại nặng cho cây đặc biệt vào mùa mưa. Bà con cũng sử dụng bộ sản phẩm Nano bạc đồng & Nano đồng oxyclorua HLC để phòng trừ.

Bệnh Thối gốc - Chảy nhựa:

Bệnh gây hại nhiều ở thân rễ, cành, đối với bệnh này khi xuất hiện cần cắt bỏ hoặc cạo sạch phần nhiễm bệnh sau đó sử dụng Nano bạc đồng & Nano đồng oxyclorua HLC pha tỷ lệ 1:1 quét đặc phần thân bị nhiễm bệnh.

Bệnh vàng lá thối rễ:

Bệnh vàng lá, thối rễ trên cây chanh do các loại nấm như Fusarium, Pythium, Phytophathora và tuyến trùng gây nên. Bệnh sinh sôi và phát triển mạnh nhất là trong điều kiện thời tiết ấm nóng. Khi cây chanh mới bị bệnh, gân lá có màu vàng nhạt, phiến lá ngả màu vàng và có gió thổi thì lá lần lượt rụng hết. Đến giai đoạn nặng, cây có thể chết nếu không được phát hiện và chữa trị kịp thời. Ngoài lá bị tác động, thì rễ cũng bị hư thối, bệnh bắt đầu từ rễ nhỏ sau đó lan vào trong rễ lớn. Rễ bị thối có màu vàng nâu, tách khỏi phần gỗ, bên trong có sọc nâu lan dần vào rễ cái. Dần dần, rễ mất khả năng hấp thụ các chất dinh dưỡng và nước, khiến cành bị chết khô. Khi bệnh nặng, tất cả các rễ bị thối đen thì cây sẽ bị chết.

Theo các chuyên gia, bệnh vàng lá thối rễ thường xuất hiện ở đất canh tác lâu năm. Trong thành phần có đất sét, độ pH thấp dưới 5%, đất không được sử dụng phân hữu cơ và bón vôi thường xuyên. Thứ hai, sau những đợt mưa dài ngày, nước không có chỗ thoát. Tình trạng kéo dài làm các chất độc do quá trình sinh hóa trong tế bào rễ sinh ra, không được oxi hóa để giải độc, tích luỹ và gây ngộ độc trong tế bào. Khi đó, các tế bào ở phần rễ non sẽ xảy ra quá trình sinh hóa mạnh nhất, bị chết dần các tế bào và tạo ra mảng thối ở rễ non. Do vậy sẽ tạo điều kiện để nấm Fusarium solani xâm nhập vào rễ gây ra các vết thối và phát triển mạnh. Chỉ chưa đầy một tháng khi nấm xâm nhập, cây chanh sẽ xuất hiện triệu chứng vàng lá, rụng lá và thối rễ.

Để khắc phục cho cây, bà con cần làm những biện pháp như sau:
+ Vườn trồng chanh phải thoát nước thật tốt, không được để ngập úng bộ rễ.
+ Cây bệnh nặng cần tiêu hủy nhằm tránh lây lan sang cây chưa bị bệnh.
+ Rắc vôi hoặc tưới thuốc khử trùng đất.
+ Phun & tưới chế phẩm Nano đồng rửa vườn HLC hoặc cây bị nặng bà con có thể sử dụng 1 trong các hoạt chất ZINEB, hoặc PROPICONAZOLE, hoặc DIFENOCONAZOLE, hoặc HEXACONAZOLE, hoặc FOSETYL ALUMINIUM, hoặc MANCOZEB, hoặc  META-LAXYL, hoặc PHOSPHOROUS ACID.
+ Sử dụng bộ đặc trị vàng lá thối rễ HLC bao gồm 3 sản phẩm Trichoderma Bacillus, EM HLC đặc trị tuyến trùng, EM PLUS HLC để làm tăng khả năng đề kháng của rễ cây đối với bệnh và kích thích cây ra thêm rễ mới, cây phục hồi nhanh hơn.



Bệnh vàng lá gân xanh:

Là bệnh phổ biến và nguy hiểm ở cây có múi, tuy nhiên thực tế hiện nay, rất ít ghi nhận hiện tượng bệnh này ở cây chanh, nhất là cây Chanh không hạt, nhưng không vì thế mà lơ là, cần phải chú ý kiểm tra thường xuyên  để phòng trừ rầy chổng cánh kịp thời, vì đây chính là tác nhân lan truyền bệnh vàng lá gân xanh trên cây có múi.

Như vậy, để phòng trừ sâu bệnh hại trên chanh không hạt hiệu hiệu quả, điều quan trọng nhất là xác định đúng đối tượng gây hại để đưa ra phướng pháp phòng trừ chính xác, quá trình phòng trừ cần kết hợp hài hòa giữa biện pháp sử dụng thuốc hóa học vớicác biện pháp sinh học và canh tác như cắt tỉa cành tạo tán. Việc áp dụng tổng hợp các biện pháp này không những làm tăng hiệu quả phòng trừ mà còn góp phần bảo vệ môi trường và người sản xuất, đồng thời tạo ra sản phẩm đáp ứng các tiêu chí an toàn vệ sinh thực phẩm.

Nguồn tham khảo: https://khuyennongnghean.com.vn/index.php/trong-trot/giai-phap-phong-tru-sau-benh-cho-chanh-khong-hat-960.html.