Nhóm cây trồng họ dưa, bầu bí, mướp, khổ qua rất mẫn cảm với bệnh giả sương mai, nhất là khi điều kiện thời tiết thuận lợi thì chúng phát sinh gây hại rất nhanh, làm ảnh hưởng lớn đến năng suất.

- Nguyên nhân gây bệnh: Do nấm Pseudoperonospora cubensis Rostovtzev.

- Triệu chứng: Bệnh gây hại tất cả các bộ phận của cây nhưng phổ biến nhất là trên lá. Đặc trưng của bệnh thường thể hiện rõ nhất là những đốm nhỏ không màu hoặc màu xanh vàng đến màu nâu nhạt, hình đa giác hoặc hình bất định, nằm rải rác hoặc nằm dọc các gân lá thường có góc cạnh và bị giới hạn bởi các gân lá. Bệnh lây lan rất nhanh, nhiều vết liên kết với nhau làm lá vàng khô cháy, chóng tàn. Bệnh có thể lây lan sang cả thân, cành, hoa, quả. Khi gặp thời tiết ẩm ướt, mặt dưới lá chỗ mô bệnh thường hình thành một lớp nấm mốc màu trắng bông xốp tựa như lớp sương muối (dễ nhầm lẫn với bệnh phấn trắng). Bệnh nặng gây rách các mô tế bào, thậm chí làm lá biến dạng, cây phát triển yếu, toàn lá héo khô và chết. Bệnh thường phát triển và gây hại mạnh ở mặt dưới của lá, khi nhìn phía trên xuống chỉ thấy những đốm vàng loang lổ.

- Điều kiện phát sinh phát triển bệnh:

+ Bệnh phát triển phá hại nặng trên những ruộng dưa, bầu bí quá ẩm ướt, bón phân NPK không cân đối, đặc biệt trong điều kiện thiếu dinh dưỡng vi lượng, kém chăm sóc, không chú ý vệ sinh đồng ruộng trong thời gian cây đang sinh trưởng và sau khi thu hoạch.

+ Nấm bệnh tồn tại trong các tàn dư thực vật trên đồng ruộng và phát sinh mạnh trong điều kiện nóng ẩm. Lây lan mạnh khi có mưa dông. Đối tượng gây bệnh chủ yếu là cây họ bầu bí (bầu, bí, dưa leo, …).

Khi gặp điều kiện thời tiết thuận lợi (mưa phùn, nhiệt độ tương đối thấp), quan sát mặt dưới lá, chỗ vết bệnh thường thấy một lớp nấm mọc thưa, màu trắng xám (nên dễ nhầm lẫn với bệnh phấn trắng), bệnh nặng gây rách các mô tế bào, thậm chí làm lá biến dạng, cây phát triển yếu, toàn lá héo khô và chết.

Bệnh phát sinh sớm từ khi cây có 3 lá thật và càng cuối vụ càng nặng. Bệnh gây hại làm lá rụng, dưa tàn sớm giảm năng suất cây trồng Bệnh lây lan qua tàn dư cây bệnh, cỏ dại. Trong điều kiện thuận lợi nấm bệnh lây lan bằng bào tử phân sinh.

Bệnh giả sương mai thường phát triển và gây hại mạnh ở mặt dưới của lá. Khi nhìn phía trên xuống chỉ thấy những đốm vàng loang lổ . Nguồn bệnh tồn tại trong lá và tàn dư cây bệnh.

Biện pháp phòng trừ:

a) Biện pháp cơ giới

- Vệ sinh đồng ruộng, thu dọn tàn dư cây trồng, có điều kiện nên ngâm nước ruộng một thời gian để diệt nấm.

- Trồng Luân canh với cây khác họ (cây dưa leo, khổ qua , bầu, bí là những cây trồng cùng họ) do đó không thể trồng luân phiên các cây này với nhau, tốt nhất nên canh tác với các cây trồng khác như vụ thứ nhất dưa leo, vụ thứ hai rau cải vụ thứ ba khổ qua…còn nếu để tận dụng lại màng phủ, chà cắm vụ thứ nhất là dưa leo, vụ thứ hai là các loại đậu như cove,…

- Sử dụng màng phủ nông nghiệp giảm ẩm độ xung quanh gốc và để lá không tiếp xúc với mặt đất.

- Mật độ trồng thưa hợp lý không quá dày để tránh bớt ẩm độ cao khi cây giao tán. Đối với giống F1 chỉ nên trồng 1 hạt/hốc, còn giống địa phương có thể trồng 2 hạt nhưng tốt nhất vẫn 1 hạt/ hốc và thu hẹp khoảng cách cây cách cây.

- Bón phân cân đối N-P-K, khi bệnh chớm phát nên ngừng bón phân đạm.

- Kết hợp với việc ngắt bỏ bớt lá già, lá sâu bệnh, dọn sạch cỏ dại trong luống dưa leo, khổ qua và nếu ánh sáng không lọt vào tán cây nên tiến hàng tỉa bỏ bớt các chồi phía trên để tạo thông thoáng.

- Khi có mưa nhiều, hoặc ban đêm có sương, nên kiểm tra kỹ các lá gần mặt đất, nếu có triệu chứng nhiễm bệnh song song với việc thu hái, tiêu hủy các lá già, lá bệnh nên sử dụng thuốc trừ bệnh phun đều trên lá để hạn chế lây lan lên các lá tầng trên.

b) Biện pháp hóa học

- Có thể dùng một số loại thuốc BVTV để phun trừ khi bệnh chớm xuất hiện và gặp điều kiện thời tiết thuận lợi cho sự phát sinh gây hại của bệnh:

- Mataxyl, Aliette, Ridomil Gold, Vicarben 50 HP, Vialphos 80 BHN để phun trừ bệnh giả sương mai.

Ở những vùng đang có bệnh, phun phòng khi dưa có từ 3 – 4 lá thật hoặc khi khổ qua có từ 5-6 lá thật bằng các thuốc gốc đồng, Zineb, Mancozeb, Ridomil Gold, Topsin–M và nên phun 2 – 3 lần, mỗi lần cách nhau 10 ngày.
- Mật độ bệnh thấp hoặc bà con muốn phun phòng bệnh: sử dụng bộ sản phẩm Nano bạc đồng và Nano đồng oxyclorua HLC phun liên tiếp 2-3 lần cách nhau 3-5 ngày.

Khi bệnh chớm phát dùng các thuốc gốc đồng, Alliete, Antracol, Topsin-M, Ridomil Gold phun trải đều trên lá dưa, khổ qua nếu bệnh nặng có có thể phun liên tiếp 2 lần, lần thứ hai, cách lần thứ nhất 3 – 5 ngày tuỳ loại thuốc.

Trong sử dụng thuốc trừ bệnh nên sử dụng luân phiên thuốc, đọc kỹ và thực hiện theo những khuyến cáo ghi trên nhãn thuốc để an toàn cho người, cây trồng.

Ngoài ra, trong điều kiện trời mát, it nắng, ẩm độ cao và cây dưa leo đã sinh trưởng được ½ thời gian nếu chúng ta kìm chế được bệnh phấn vàng lây lan thì bệnh phấn trắng sẽ phát sinh gây hại do đó ở lần phun thuốc cuối cùng nên thay các loại trên bằng thuốc trừ bệnh Anvil hoặc Score.
- Sau khi cây ổn định ngừng lây lan bà con có thể sử dụng bộ sản phẩm Nano bạc đồng & Nano đồng oxyclorua phun phòng định kỳ 5-7 ngày một lần để phòng trừ bệnh tái nhiễm.

Nguồn tham khảo: 
https://www.quangninh.gov.vn/
https://chicucttbvtvhcm.gov.vn/