Thán thư là một bệnh gây hại nghiêm trọng trên ớt trong mùa mưa, làm cho trái thối hàng loạt. Bệnh này xuất hiện ở tất cả các giai đoạn sinh trưởng của cây, nhưng thường gây hại mạnh nhất là vào thời kỳ cây ớt cho trái. Bệnh gây hại nặng trên hầu hết các vùng trồng ớt ở nước ta.



Triệu chứng bệnh

Trên vỏ trái vết bệnh lúc đầu là những đốm hình tròn úng nước lỏm vào bên trong, sau đó cứ lan rộng dần, nếu nặng nhiều vết hoà lẫn với nhau bao gần hết cả vỏ trái rồi khô dần và chuyển sang màu nâu xám hay xám, bên trong có nhiều vòng đồng tâm và có những chấm nhỏ li ti màu đen, làm cho trái teo quắt lại không ăn được hoặc gây rụng trái, có thể gây thiệt hại làm giảm năng suất 70-80%.

Bệnh thán thư gây hại trên tất cả các bộ phận của cây ớt: thân, lá, quả và hạt. Tuy nhiên bệnh phát triển mạnh và gây hại nặng vào giai đoạn quả già chín. Khi bệnh mới phát sinh, lúc đầu vết bệnh là những đốm nhỏ, hơi lõm xuống, vết bệnh trên quả thường hơi ướt.

Nấm gây bệnh thán thư có thể gây hại trên chồi ngọn, gây hiện tượng thối ngọn ớt. Chồi bị hại có màu nâu đen. Bệnh phát triển mạnh có thể làm cho cây bị chết dần hoặc cây còi cọc, chậm phát triển. Trên cây nhiễm bệnh quả thường ít, chất lượng quả kém.

Bệnh thán thư lây lan rất nhanh, nếu ruộng ớt bị nhiễm bệnh nặng sẽ ảnh hưởng lớn đến năng suất.

Tác nhân gây bệnh và điều kiện phát sinh, phát triển:

Nguyên nhân gây bệnh thán thư do nấm Colletotrichum gloeosporioides gây ra. Bệnh phát sinh phát triển mạnh trong điều kiện nhiệt độ và ẩm độ cao. Bào tử nấm phát tán nhờ gió, côn trùng và nước tưới đặc biệt là kiểu tưới rãnh. Bào tử nấm gây bệnh thán thư có thể nảy mầm trong nước sau 4 giờ, nhiệt độ thích hợp cho nấm bệnh phát triển mạnh là 28 - 30 độ C.

Bệnh phát triển mạnh ở những ruộng mất cân đối dinh dưỡng, trũng thấp, độ ẩm cao, kém thoát nước, bón đạm nhiều khiến bệnh phát sinh, phát triển và gây hại nặng. Bào tử nấm phát tán nhờ gió, mưa và côn trùng.

Biện pháp phòng trừ:

Bệnh thường phát sinh và lây lan rất nhanh trong điều kiện thời tiết ẩm ướt của mùa mưa làm giảm năng suất trầm trọng. Trước đây bệnh chủ yếu trong mùa mưa và khi trái đã già chín trở đi, tuy nhiên thời gian gần đây bệnh đang có chiều hướng phát sinh và gây hại ngày một nhiều hơn do trồng ớt liên tục trong nhiều năm và bệnh có thể gây hại nặng ngay cả trong mùa khô nếu gặp điều kiện ẩm độ cao (do sương mù nhiều hay tưới nước nhiều, tưới liên tục...) và ngay cả khi trái còn non làm cho trái non bị rụng.

Để hạn chế tác hại của bệnh có thể áp dụng kết hợp một số biện pháp sau đây:

-    Hiện nay người trồng nên sử dụng giống lai F1 có bán sẳn ở các cửa hàng giống cây trồng, hạt giống thường có chất lượng tốt. Tuy nhiên, ở một số nơi bà con còn sử dụng những giống địa phương hoặc các giống mới đã được thuần hoá. Trường hợp này bà con tuyệt đối không nên lấy hạt từ cây ở những ruộng đã bị bệnh ở vụ trước để làm giống cho vụ sau, vì nấm bệnh tồn tại rât lâu trong đất, trên cây và trong hạt cây bệnh.

-    Không trồng ớt quá dày, để ruộng ớt luôn thông thoáng khô ráo, không bị ẩm thấp, nhất là vào mùa mưa để giảm bớt ẩm độ không khí.

-    Không trồng ớt liên tục nhiều năm trên cùng một mảnh đất, hoặc những mảnh đất trước đó đã trồng nhiều vụ những loại cây dễ bị loại nấm này gây hại như cà chua, cà pháo, bầu bí, thuốc lá... sau một vài vụ trồng ớt nên luân canh với những cây trồng khác.

-    Không nên bón qúa nhiều phân đạm, tăng cường bón phân hữu cơ đã được ủ hoai mục hoặc phân hữu cơ vi sinh.

-    Thường xuyên kiểm tra ruộng ớt để thu gôm những trái và tàn dư của cây đã bị bệnh đem tiêu hủy để hạn chế mầm bệnh lưu tồn và lây lan.

-    Không nên tưới quá nhiều nước, tưới nhiều lần trong ngày (tưới phun), nhất là  tưới vào chiều tối dễ gây ẩm độ không khí cao vào ban đêm, tạo điều kiện thuận lợi cho nấm bệnh phát triển, nhất là thời kì cây ớt đang cho trái sắp thu hoạch.

- Thường xuyên thăm ruộng ớt. Phun phòng định kỳ hoặc khi phát hiện bệnh mới chớm nên phun: Cặp đôi đặc trị nấm khuẩn Nano bạc đồng & Nano đồng oxyclorua. 
 

Phản hồi từ vườn ớt tại Gia Lai sử dụng chế phẩm nano bạc đồng & nano đồng oxyclorua phòng trị các bệnh do nấm, vi khuẩn gây hại trên vườn ớt.

Để các thuốc trừ bệnh có hiệu quả cao cần phun đúng lúc khi bệnh mới phát sinh, cỏ thể phải phun 2-3 lần cách nhau 7-10 ngày, phun đúng hướng dẫn, đồng thời kết hợp áp dụng các biện pháp khác. Nếu phun ngừa bà con nên phun khi cây bắt đầu ra hoa, sau đó 10 ngày phun lại một lần, số lần phun lại sau 10 ngày tùy thuộc vào mức độ nhiễm bệnh và tiến triển bệnh trên ruộng ớt cũng như theo tình hình thời tiết trong khu vực trồng.

Chú ý:
-    Ớt thường bị bệnh thối đuôi trái ( đặc biệt là ớt sừng) do thiếu Canxi, do đó dù đất được bón vôi đầy đủ trước khi trồng hoặc bón đủ Canxi nhưng cũng nên chú ý phun bổ sung thêm Canxi bo HLC định kỳ 7-10 ngày/lần vào lúc trái đang phát triển để phòng ngừa bệnh.



-    Nhằm góp phần tăng năng suất và phẩm chất trái, nhất là trong mùa mưa có thể dùng phân bón lá vi lượng như Phân bón hữu cơ cao cập HLC 16 phun định kỳ 7-10 ngày lần từ khi trồng đến 10 ngày trước khi thu hoạch.



-    Mùa mưa nên trồng mật độ thưa, tạo thông thoáng, làm giảm ẩm độ không khí.

Tham khảo: http://cantho.gov.vn/