Hướng dẫn cách chăm sóc bón phân, phòng trừ sâu bệnh hại để cây thiên lý cho sản lượng hoa nhiều và tốt nhất:
 

Thiên lý là cây lưu niên, nếu chăm sóc tốt, phòng trừ sâu bệnh đúng cách, trồng một lần có thể cho thu hoạch 4-5 năm mới phải trồng lại.

Chăm sóc:

- Khoảng 20 ngày sau trồng, hom sẽ mọc mầm mới, leo theo choái tới mặt giàn. Chia tách các ngọn trải đều trên mặt giàn để tận dụng được nhiều ánh sáng, tránh chồng chéo lên nhau thì cây sẽ ra nhiều hoa.

- Tưới nước:

Thiên lý có nhu cầu nước rất cao để có thể ra hoa liên tục nhưng không chịu được úng ngập do đó cần xẻ mương rãnh để thoát nước nhanh sau mỗi trận mưa to. Sau khi trồng có thể tưới nước ngày 1-2 lần, sau đó giảm dần vài ba ngày tưới một lần nhưng vẫn phải đảm bảo đủ độ ẩm, nhất là thời kỳ cây sắp và đang ra hoa. Có thể tưới theo rãnh dưới gốc và thỉnh thoảng dùng vòi xịt xịt nhẹ lên mặt tán (nhất là những hôm trời nắng nóng) vừa tăng độ ẩm môi trường kích thích bông lý ra nhiều đồng thời có tác dụng rửa trôi bớt bụi bặm, bệnh bồ hóng và các loại rệp, nhện gây hại trên lá.

- Bón phân:

Nên bón phân thúc định kỳ bổ sung nhằm cung cấp đủ dinh dưỡng cho cây sinh trưởng, phát triển tốt vào các thời điểm: khi cây đã lên giàn, khi cây bắt đầu ra hoa và sau mỗi đợt thu hái hoa. Do rễ thiên lý ăn nông (0-15cm) nên không cần xới xáo nhiều dễ làm đứt rễ làm ảnh hưởng đến sinh trưởng và ra hoa liên tục của cây, bạn chỉ cần rải đều phân trên mặt đất xung quanh khu vực gốc (đường kính khoảng 1m), sau đó phủ lên một lớp mùn, rơm rạ hoai mục và tưới nước là được.

Chủ yếu dùng phân chuồng đã được ủ hoai mục, phân hữu cơ hoặc hữu cơ vi sinh có bổ sung thêm phân vô cơ tổng hợp NPK loại 20-20-15 hoặc 16-16-8. Bình quân mỗi tháng bổ sung phân chuồng 1 lần khoảng 5-7kg/gốc, đồng thời bón kết hợp khoảng 150-200g NPK cho 1 gốc. Tránh dùng phân tươi hoặc phân chưa hoai hẳn dễ làm thối rễ và nấm bệnh xâm nhập qua các vết thương cơ giới gây héo và chết dây. Khi đã bắt đầu vào thu hoạch không nên bón nhiều đạm vì kích thích phát triển lá mà nên tăng cường lân và kali để cây ra nhiều hoa và chất lượng hoa tốt.

- Đốn tỉa: Trong quá trình thu hái hoa nên kết hợp cắt tỉa bớt các lá già, ngọn già, gốc chùm hoa già đã thu hái đợt trước nhằm làm cho giàn thông thoáng, cây sẽ tiếp tục ra nhiều hoa hơn. Vào khoảng tháng 12, khi thấy cây ngừng sinh trưởng, lá chuyển vàng và lụi dần thì tiến hành đốn cách gốc 40-50cm hoặc có thể đốn ngay đầu giàn; dỡ bỏ hết các cành nhánh trên giàn; bón nhiều phân chuồng hoai, tủ ẩm bằng rơm rạ, cỏ khô và tưới đủ ẩm thường xuyên để sang xuân cây tiếp tục đâm chồi, nẩy lộc và sẽ cho thu hoạch vụ hoa mới.

- Thắp đèn: Kinh nghiệm của một số hộ chuyên canh thiên lý ở Đà Nẵng, Quảng Nam cho hay: vào các tháng có ngày ngắn (từ tháng 10-12ÂL) để giúp cây ra hoa đều và đạt năng suất hoa ổn định, ngoài việc đảm bảo các chế độ về phân bón, tưới nước… người ta còn mắc rải rác một số bóng đèn điện tròn trên mặt giàn nhằm tăng cường thêm thời gian chiếu sáng, kích thích cây ra nhiều nụ, nhiều hoa. Thời gian thắp đèn thường mỗi đêm 2 lần: từ 19-22 giờ đêm hôm trước và từ 3-5 giờ sáng hôm sau.

Phòng trừ sâu bệnh:

Thiên lý ít bị sâu hại, chủ yếu là rầy mềm, bọ trĩ thường xuất hiện trong các tháng nắng nóng. Mặc dù thiên lý ít bị sâu bệnh hơn các lọai cây khác, nhưng trong mùa nắng nóng thường hay bị rầy mềm và bọ trỉ gây hại trên đọt non và hoa. Chúng chích hút làm đọt non bị co rúm, kém phát triển, ra hoa ít, hoa đèo đẹt. Cần theo dõi thường xuyên để phát hiện sớm khi mật số còn thấp. Việc tưới phun trên lá cũng hạn chế sự phát triển của bọ trĩ. Nên sử dụng dầu khóang như DC- TronPlus, SK EnSpray, Map Green hoặc các lọai thuốc gốc sinh học như BIO Plus HLC, Thảo mộc trừ sâu HLC. Đối với các lọai côn trùng này có thể sử dụng bẩy màu vàng để thu hút trưởng thành và tiêu diệt nhằm đảm bảo sản phẩm rau sạch cho người tiêu dùng. Khi sử dụng thuốc trên hoa thiên lý phải thật thận trọng, tuyệt đối không được sử dụng những lọai thuốc có độ độc cao, lưu tồn lâu vì đến mùa, thiên lý gần như ra hoa liên tục ( tập trung nhiều từ tháng 5 đến tháng 10 ), nên cần phải đảm bảo đúng thời gian cách ly mới được thu họach bông.'

Cần theo dõi thường xuyên để phát hiện và phun trừ kịp thời bằng các loại thuốc có nguồn gốc vi sinh hay thảo mộc ngay từ khi mới xuất hiện để tránh lan rộng. Ngòai ra, khi bị rầy mềm gây hại sẽ kéo theo nấm bồ hóng phát triển làm cả dây, hoa bị đóng đen, giảm năng suất và chất lượng. Vì thế nên thường xuyên cắt tỉa bớt các lá già và lá ở những chỗ dây leo chồng lên nhau rậm rạp cho mặt giàn thông thóang, hạn chế rầy và sâu bệnh khác, đồng thời kích thích cây ra hoa nhiều hơn, không để gốc bị úng nước (vì thiên lý rất mẫn cảm với úng ). Rễ thiên lý rất cạn, nên hạn chế xới xáo nhiều dễ làm đứt rễ.

Các loại bệnh do nấm gây ra như thối gốc, thối rễ, thối hoa do môi trường dưới mặt giàn và mặt đất vừa thiếu ánh sáng, vừa có độ ẩm quá cao hoặc bị đọng nước, nhất là các tháng mùa mưa.

Bệnh thối gốc do nấm Rhizoctonia sp gây ra, triệu chứng nhận biết là phần sát gốc bị nâu đen, thắt lại và có lớp nấm trắng phủ bên ngoài. Bệnh thối rễ do nấm Phytophthora sp hoặc nấm Pythium sp gây ra, bệnh làm rễ bị hư thối, có thể gây héo chết cả dây thiên lý. Bà con phòng trị 2 bệnh này bằng cách tưới Nano đồng HLC hoặc Nano bạc đồng & Nano đồng oxyclorua HLC, sau đó bà con sử dụng chế phẩm sinh học Tricoderma Bacillus, EM HLC đặc trị tuyến trùng, EM ROOT HLC tưới vào gốc để xử lý các tác nhân hại rễ và giúp cây trồng phục hồi nhanh chóng.

Thường xuyên cắt tỉa bớt các lá già, các cành, nhánh vô hiệu, giãn bớt cành, lá cho mặt giàn thông thoáng nhằm hạn chế độ ẩm. Khơi thông mương rãnh để thoát nước nhanh trong các tháng mùa mưa. Sử dụng các loại thuốc trừ nấm như Nano bạc đồng & Nano đồng oxyclorua để phòng trừ sẽ mang lại hiệu quả phòng và trị bệnh cao mà không độc hại, không có tính nóng nên rất an toàn đối với cây trồng và con người.



Nguồn tham khảo: nongnghiep.vn.