Những năm vừa qua, nhiều nông dân những vùng trồng hành tỏi khắp cả nước, gặp cảnh khốn khổ do mất mùa. Mà nguyên nhân chính là do một loại dòi đục thân, lá cây hành tỏi. Khiến cây hành tỏi, đang xanh tươi trở nên héo úa và gục chết chỉ trong vòng vài ngày. Dấu hiệu của bệnh hại này trước khi diễn ra gần như không có, tốc độ gây hại rất nhanh và trên diện rộng khiến cho nhiều nông dân không kịp trở tay. Và cũng chính vì thế khiến nhiều cánh đồng mất trắng (hoặc phải trồng lại), còn cuộc sống của người nông dân trồng hành tỏi thì vô cùng bấp bênh.
Chính vì mức độ nguy hiểm của loại dòi này nên gần như cách duy nhất người nông dân đang dùng là khi cây hành tỏi vừa mọc là đua nhau phun thuốc trừ sâu bệnh để đề phòng (mà có thể chưa biết những loại thuốc này dùng có đúng chưa). Điều này khiến cho chi phí sản xuất tăng, sâu bệnh ngày càng kháng thuốc và tiềm ẩn nguy cơ tồn lại lượng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) trong cây hành tỏi sau thu hoạch và cả trong mạch nước ngầm mà hằng ngày người dân vẫn đang sử dụng để ăn, uống.
Cùng chúng tôi tìm hiểu biện pháp phòng trừ hiệu quả đối tượng gây hại này nhé.
Tên khoa học: Delia Antiqua
Đặc điểm hình thái dòi đục thân lá hành, tỏi, kiệu
- Trứng có màu trắng và dài và được xếp thành từng nhóm trên thân, lá, củ của cây ký chủ và gần mặt đất, trong các kẽ đất.
- Ấu trùng: sâu non được gọi là dòi, dòi dài khoảng 2mm, màu trắng trong, phần trước hơi vàng, trông rõ ruột bên trong màu đen. Thời gian sống của dòi khoảng 3-4 ngày.
- Nhộng màu nâu vàng, dài khoảng 1,5 mm, rộng 0,7 mm. Thời gian phát dục từ 6 - 8 ngày. Nhộng thường phân bố ở vị trí cuối cuống lá hoặc dưới mặt đất.
- Trưởng thành: Ruồi có kích thước từ 3-5mm, chân màu đen, đôi cánh trong suốt, mắt kép màu nâu
Đặc điểm sinh sống, phát sinh gây hại của dòi đục thân lá hành, tỏi, kiệu:
Con cái đẻ trứng dài, trắng gần gốc cây, trong các kẽ đất. Trứng nở trong 2-7 ngày. Sâu non sau khi nở bò lên, bò vào vỏ bọc lá và đi tới phần ống hoặc bẹ lá. Sâu non ăn bẹ lá và phát triển đầy đủ trong 2-3 tuần, sâu non thường tập chung cắn phá củ và bẹ lá, 50 con dòi có thể ăn hết 1 bẹ hành lớn, ấu trùng có thể nở từ trứng của nhiều con ruồi cái.
Ấu trùng (dòi) tấn công vào trong lõi củ, thân hành tỏi
Những con sâu đẫy sức bò ra khỏi bẹ lá và hóa nhộng trong đất. Sau 2-3 tuần, hóa bướm và bắt đầu thế hệ mới. Trong thế hệ thứ ba, dịch hại thường tấn công phần củ hành, tỏi ngay trước khi thu hoạch.
Sâu đục vào củ ăn các mô thịt trong lòng của hành tỏi, làm cho hành tỏi bị tổn thương, không dẫn được nước, chất dinh dưỡng, tạo cơ hội cho các vi khuẩn, nấm xâm nhập củ gây thối củ, thối rễ, úa lá, chết cây. Sâu hại cả sau khi thu hoạch và bảo quản trong kho.
Biện pháp phòng trừ ruồi đục lá, dòi đục lá hành tỏi
+ Vệ sinh đồng ruộng, xới xáo, phơi đất dưới nắng, làm sạch cỏ đặc biệt là những loài cỏ lá rộng (ký chủ phụ của ruồi) trước khi xuống giống khoảng 1 tháng.
+ Luân canh với các loại cây trồng khác họ, đặc biệt là lúa nước.
+ Ngắt bớt những lá bị ruồi đục đem chôn để giảm bớt nguồn sâu, nhất là các lá già.
+ Dùng bẫy dính màu vàng để bẫy ruồi trưởng thành.
+ Biện pháp hóa học:
Sử dụng các thuốc có tính thấm sâu và nội hấp như Bulldock 0.25 EC; Trigard 75WP; Vertimec 1.8EC; Netoxin 18SL, Sairifos 585 EC để phun.
Chú ý:
+ Khi điều tra; nếu tỷ lệ thiên địch trên 50% không cần phun thuốc. Khi tỏi đã lớn, chỉ sử dụng thuốc khi mật độ ruồi trên 7 con/lá.
+ Sử dụng các thuốc trừ sâu sinh học hoặc các thuốc trừ sâu tự chế từ ớt, tỏi, hành...
Hướng dẫn phối trộn thuốc trừ sâu tự chế: Chuẩn bị 1kg ớt cay, 1kg tỏi, 0,5kg hành tây, 2,5 lít nước rửa chén, 1 lít nước. Xay toàn bộ lượng ớt, tỏi, hành tây trong máy xay sinh tố hoặc giã nhỏ trong cối, trộn đều với nước rửa chén và nước lọc, để lắng trong 24h, lọc lấy phần trong pha thêm nước cho đủ 1 bình phun (16 lít).
Nguồn: Camnangcaytrong.vn.
