1. Giới thiệu chung cây sầu riêng

Cây sầu riêng là cây ăn quả nhiệt đới rất được ưa chuộng ở các nước Đông Nam Á. Thái Lan là nước xuất khẩu sầu riêng đi nhiều nước và có rất nhiều tiến bộ về kỹ thuật canh tác cây sầu riêng. Tại Việt Nam, cây sầu riêng đã được trồng (bằng hạt) từ lâu, tuy nhiên chỉ mới được quan tâm và đầu tư phát triển trong thời gian gần đây. Cây sầu riêng được đầu tư thâm canh, chăm sóc đúng kỹ thuật thì sẽ mang lại hiệu quả kinh tế rất cao so với các loại cây trồng khác.

2. Đặc điểm bệnh nứt thân xì mủ trên sầu riêng

- Bệnh nứt thân xì mủ trên cây sầu riêng do nấm Phytophthora palmivora gây ra. Nấm tồn tại sẵn trong đất, khi gặp điều kiện thuận lợi như nhiệt độ thấp, độ ẩm cao, mưa gió liên tục, quá trình chăm sóc cây kém nấm bệnh sẽ phát triển nhanh chóng. Ngoài ra, bệnh còn phát triển mạnh ở những vườn đất xấu, bị nén chặt, kém thoáng khí, pH thấp, thiếu hữu cơ.

- Bệnh nứt thân xì mủ gây hại mạnh trên sầu riêng vào mùa mưa, nếu không được phòng trừ kịp thời sẽ làm cho cây sinh trưởng phát triển kém, năng suất chất lượng giảm và có thể bị chết cây hàng loạt.

3. Triệu chứng gây hại của bệnh.

Bệnh tấn công trên tất cả các bộ phận của cây như: thân, lá, cành, hoa, quả. Trong đó triệu chứng thối thân chảy nhựa là quan trọng nhất.

- Trên thân, cành: Có các vết nứt ngắn hoặc dài, vết bệnh ướt và có nhựa nâu chảy ra. Vỏ thân và gỗ bên dưới bị chuyển sang màu hồng nhạt, có bớt tím, viền gợn sóng, bệnh lan dần vào bó mạch. Khi cạo lớp vỏ bị bệnh ra thấy phần gỗ có màu nâu sẫm dọc theo thân, cành. Khi cây sầu riêng bị bệnh, vỏ cây bị thối không đưa được nước và dinh dưỡng lên trên sẽ khiến cây còi cọc, kém phát triển, lâu dần cây sẽ chết.

  
Vết bệnh trên thân cây sầu riêng

- Trên lá: Vết bệnh bạn đầu là những chấm nhỏ màu nâu, thường có dạng gần tròn, sũng nước với rìa màu vàng nhạt. Vết bệnh lan rộng nhanh trong điều kiện độ ẩm không khí cao, thường bắt đầu xuất hiện từ phía cuống lá, cành non làm phần phía trên héo nhanh, rũ và chết dần.

 
Bệnh hại trên lá

- Trên trái: Vết bệnh đầu tiên là một đốm đen nhỏ sũng nước lan rộng nhanh. Vết thối có thể lan sâu hỏng phần cơm bên trong của trái. Trên vết bệnh có thể thấy nấm tạo thành một lớp trên bề mặt màu trắng xám với rất nhiều bào tử và có khả năng lây lan qua gió, mưa và nước tưới.


Vết bệnh trên trái

4. Biện pháp phòng trừ bệnh.

4.1. Biện pháp cơ giới vật lý

- Trồng sầu riêng với mật độ hợp lý (8x8m hoặc 10x10m) để tạo độ thông thoáng cho vườn cây, khi trồng mới lưu ý không trồng quá sâu làm ngập vết ghép trên thân cây (đây là những nơi nấm có thể xâm nhập vào gây bệnh cho cây). Đối với những vườn sầu riêng cũ thì cần cắt tỉa cành, tạo tán thông thoáng, dọn sạch cỏ dại và tàn dư trên vườn sau mỗi vụ thu hoạch (lưu ý khi cắt tỉa các cành lớn gần mặt đất cần dùng vôi bôi vào vết cắt để hạn chế nấm khuẩn xâm nhập). Tiến hành quét vôi thân cây từ mặt đất lên khoảng 1-1,5m để hạn chế nấm bệnh gây hại (mỗi năm làm 1-2 lần vào đầu và cuối mùa mưa).

  
Biện pháp quét vôi lên gốc và thân cây sầu riêng

- Bón phân cân đối, hợp lí để cây sinh trưởng phát triển tốt tăng được khả năng đề kháng đối với nấm bệnh, bón nhiều phân hữu cơ hoai mục, hạn chế phân hóa học, che phủ đất trong mùa khô và giữ cỏ trong vườn càng nhiều càng tốt.

- Trong quá trình chăm sóc (làm cỏ, bón phân), vận chuyển cần hạn chế gây thương tích cho cây đặc biệt là phần cổ rễ gần mặt đất, phòng trừ các côn trùng gây vết thương cho cây (bọ hung hại rễ và xén tóc đục thân).

- Tiến hành khơi thông hệ thống mương tiêu thoát nước trong vườn để không bị đọng nước khi trời mưa to.

- Khi tưới nước cho cây lưu ý không tưới chảy tràn từ cây này sang cây khác vì nấm có thể di chuyển trong nước để gây hại sang cây khác. Luôn luôn đảm bảo đủ độ ẩm cho vườn sầu riêng trong mùa khô để giúp cây sinh trưởng phát triển thuận lợi.

- Tăng cường sử dụng phân bón hữu cơ vi sinh (Dynamic lite) hoặc phân gà hoai mục để thay thế cho phân bón hóa học. Trong phân bón hữu cơ vi sinh và phân gà có rất nhiều các loại vi sinh vật có lợi cho cây trồng. Các vi sinh vật này sẽ cạnh tranh dinh dưỡng, ánh sáng và ức chế sự phát triển của nấm Phytophthora palmivora gây bệnh cho cây.

4.2. Biện pháp hóa sinh.

- Khống chế bệnh từ đất bằng cách tưới bộ ba chế phẩm sinh học Trichoderma Bacillus, EM Root, EM HLC định kỳ 3 tháng 1 lần để tăng cường bổ sung thêm hệ vi sinh vật đất cũng như các loại nấm khuẩn có lợi cho đất và cây.

- Sử dụng định kỳ 3 tháng/lần bộ sản phẩm EM Plus+ Chế phẩm đa năng HLC để cải tạo pH đất và nuôi dưỡng bộ rễ cây sầu riêng khỏe mạnh (đặc biệt là trong mùa mưa vì khi trời mưa xuống đất bị rửa trôi nhiều sẽ làm cho pH đất giảm rất nhanh).

- Sử dụng Nano Bạc đồng và Nano Đồng Oxyclorua + Nano Silic phun định kỳ 15-20 ngày/lần để phòng trừ nấm bệnh xâm nhập vào gây hại trên lá và hoa quả.

- Khi cây bị nhiễm bệnh (đã bị nứt thân xì mủ) cần tiến hành làm như sau:

+ Giảm tưới nước, giảm tưới phân dưới gốc và các loại phân bón lá, chất kích thích ra hoa đậu quả tại những cây bị bệnh.

+ Dùng dao sắc cạo hết toàn bộ chỗ thân bị nứt và xì mủ (cạo sạch phần vỏ đã bị thối vào tới phần gỗ)

+ Sau khi cạo xong dùng bộ đôi Nano Bạc đồng và Nano đồng Oxyclorua HLC đậm đặc (không pha loãng với nước) quét trực tiếp vào vết cạo (lưu ý, quét Nano Bạc Đồng trước, sau đó quét Nano Đồng Oxyclorua và quét hai ngày liên tục cho vết cạo khô). Sau khi quét 7-10 ngày vết bệnh khô và bắt đầu hình thành mô sẹo.

+ Nếu không có Nano Bạc đồng và Nano Đồng Oxyclorua chúng ta có thể sử dụng một số loại thuốc hóa học như Agriphos 400DD, Aliette 80WP, Mancozeb 80WP pha đậm đặc quét trực tiếp vào chỗ cạo (cũng quét liên tục hai ngày để vết bệnh khô).

Lưu ý: Những cây sầu riêng bị bệnh nặng thì cần tiến hành tỉa bỏ toàn bộ quả trên cây để giúp cây có thể nhanh chóng phục hồi. Và sang năm sau nếu có ra hoa đậu quả thì cũng chỉ nên giữ lại ½ số quả thông thường so với tuổi cây để giúp cây có tuổi thọ bền hơn.

Một số sản phẩm của Công ty Cổ phần HLC Hà Nội

  

Kính chúc bà con có nhiều vụ mùa bội thu!
Nguồn: ThS. Đoàn Công Nghiêm-GĐ Kỹ thuật Công ty Cổ phần HLC Hà Nội